نمای ساختمان ها در نور روز و تاریکی شب لازم است که به یک اندازه زیبا و جذاب دیده شوند . ساختمانها باید جذاب باشند و این مهم به عهده نورپردازی نمای بیرونی ساختمان است . اما کاربرد نور در نمای خارجی ساختمان اصولی دارد که اگر این اصول و قواعد رعایت نشوند ساختمان به عنوان منبعی از آلودگی و نازیبایی نوری خواهد شد که چشمان هر بیننده ای را آزار میدهد مشکلی که الان در کلان شهرها امری معمول است .

نورپردازی بخش مهمی از طراحی نمای ساختمان را شامل می شود چرا که در تاریکی شب آنچه از ظاهر ساختمان دیده می شود نتیجه نورپردازی نمای آن است . در حقیقیت زیبایی و جذابیت ساختمان را در شب نورپردازی چشم نواز آن تامین میکند .
عدم توجه به اصول نورپردازی نمای ساختمان موجب گشته است که گویی به هنگام شب با احجام و اجسام مخوفی مواجهیم .
در اهمیت نورپردازی نما همین بس که زیبایی های چشم نواز نما و هزینه های متحمل شده در طراحی نمای ساختمان به هنگام شب ناپدید می شوند لذا نورپردازی نمای ساختمان در شب اهمیت و حساسیت زیادی دارد ،زیرا نورپردازی اصولی بر روی یک نمای کاملا معمولی جلوه و جاذبه خارق العاده ای در شب میدهد .

انواع روش‌های کاربردی نورپردازی

نورپردازی گسترده و یکدست

برای نورپردازی سطوح به شکل نرم و یکنواخت، از نورپردازی گسترده استفاده می‌شود. این روش کاملا برخلاف نورپردازی خشن انجام می‌گیرد. روشنایی سطوح به صورت جلوه یکنواخت و گسترده، از ویژگی‌های اصلی این روش است.

طراحی بالکن و تراس به کمک نورپردازی گسترده، جلوه زیبایی به نمای خانه شما می‌دهد. برای استفاده از این روش سعی کنید، فضاهای که در نما به شکل تورفتگی و بیرون‌زدگی نمایان می‌شوند را نورپردازی کنید.

نورپردازی خشن

برای جلوه بافت‌های سطوح نمای ساختمان، از نورپردازی خشن استفاده می‌شود. در این روش، نباید سطوح به شکل یکدست و یکنوخت نورپردازی شوند. زیرا؛ بیشتر بر روی عناصر شاخص، تجهیزات روشنایی نصب می‌شود.

نورپردازی از داخل به خارج ساختمان

در این روش از عناصر شاخص نمای ساختمان، برای طراحی نورپردازی استفاده می‌شود. شما می‌توانید از منبع نورهای مختلف در قسمت‌های متفاوت ساختمان استفاده کنید؛ این کار به جلوه نورپردازی ساختمان شما کمک می‌کند. لامپ‌های ال ای دی و انواع فیبرهای نوری در لبه پنجره‌ها، برای ایجاد عمق در نما استفاده می‌شوند. نکته بسیار مهم در اجرای این روش تاُکید بر قسمت‌های اصلی نما است. با برجسته کردن عناصر اصلی نما در این روش، به کمک تجهیزات روشنایی، نمای جذابی را ایجاد کنید.

نورپردازی نقطه‌ای و تاکیدی

نورپردازی نقطه‌ای برای شاخص کردن عناصر معماری در نمای ساختمان استفاده می‌شود. به عنوان مثال؛ در نمای سبک کلاسیک، نورپردازی ستون‌ها، طاق‌ها و یا سنتوری‌ها، به زیبایی نما کمک می‌کند. زیرا؛ در این سبک، تجمل و شکوه نما مد نظر قرار می‌گیرد.

نورپردازی خطی و محوری

نورپردازی خطی، با توجه به نوع فرم و هندسه طراحی نما انجام می‌شود. به عنوان مثال؛ برای تاُکید بر خطوط عمودی و افقی در طراحی نمای ساختمان می‌توان از نورپردازی خطی استفاده نمود. یا برای نشان دادن محور‌های طولی و فرم‌های تکرار شونده منظم در نمای ساختمان، به شکل محور طولی و عرضی از این نورپردازی استفاده می‌شود. تجهیزات نوری مختلفی، برای اجرای روش نورپردازی خطی ارائه شده است. ریسه‌های ال. ای. دی و انواع فیبرهای نوری برای تاُکید بر فرم محوری بسیار مناسب هستند. برای جلوه خطوط افقی و عمودی نمای مدرن، نمایش فرم محور‌های پنجره‌ها و تراس‌ها به شکل طولی یا عرضی، استفاده از نورپردازی خطی راه‌ حل مناسبی است.

طراحی و نورپردازی ساختمان دو طبقه مسکونی، براساس سبک طراحی معماری انجام می‌شود. انتخاب نوع سبک طراحی برای تعیین نورپردازی بخش‌های مختلف نمای ساختمان بسیار تاثیرگذار است. با افزایش تعداد طبقات در ساختمان‌ها، نمای آن‌ها، دید و منظر بیشتری پوشش می‌دهند؛ در نتیجه باید حساسیت در طراحی نمای ساختمان بیشتر شود. در واقع با افزایش ارتفاع ساختمان‌ها، ناظر با دید وسیع‌تری نمای ساختمان را مشاهده می‌کند. امروزه نمای ساختمان‌های دوبلکس و دو طبقه، معمولاً به سبک مدرن طراحی می‌شوند. البته طرح‌هایی با سبک سنتی ایرانی در طراحی منظر شهری از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. هماهنگی در نورپردازی ساختمان‌های دو طبقه، با متریال آجر برای جلوه عناصر معماری ایرانی، باعث ایجاد نمای جذاب به سبک سنتی می‎شود.

در اکثر نورپردازی نمای بناهای تجاری، به دلیل استفاده بیش‌ از حد تجهیزات نوری، بدون رعایت اصول طراحی، آلودگی نوری را مشاهده می‌کنید. در واقع نصب بیلبورد‌های تبلیغاتی نوری، نورهای اضافی، کمکی‌ به زیبایی نورپردازی ساختمان تجاری نمی‌کنند. اگر نورپردازی نمای بناهای تجاری، به شکل اصولی انجام شود، کیفیت و کارکرد ساختمان را ارتقا می‌دهد. زیرا؛ نمای ساختمان تجاری، تاثیر بسزایی در عملکرد ساختمان دارد. باریکه‌های نوری، ریسه‌های ال. ای. دی، به نورپردازی جذاب نمای ساختمان تجاری کمک می‌کنند.

در طراحی نما علاوه بر سبک طراحی، متریال‌ها، رنگ‌ها و نورپردازی‌ها بسیار تاثیرگذارند. در نمای ساختمان مدرن، به دلیل استفاده از حجم‌های خالص و ساده، معمولاً نورپردازی به شکل ساده و شیک انجام می‌شود. در واقع نورپردازی، برای نشان دادن کلیت طرح نما به سبک مدرن به کار می‌رود. در سبک مدرن، برخلاف سبک کلاسیک، پرداخت در جزئیات حذف شده و بیشتر احجام خالص مد نظر قرار می‌گیرند. نورپردازی به سبک مدرن به کمک خطوط عمودی و افقی جلوه زیبایی به نمای ساختمان می‌دهد. ترکیب مصالح مرغوب مانند؛ آجر، فلز، شیشه و حذف خطوط منحنی در طرح نمای رستوران و کافی‌شاپ مدرن و استفاده از نورهای مخفی برای نورپردازی مدرن، به جذابیت و زیبایی این ساختمان‌ها کمک می‌کند.

بایدها و الزامات مورد توجه در نورپردازی نما

نور‌پردازی نما باید حتما با هدف قبلی انجام شود،برای مثال نور پردازی به دو روش انجام می‌گیرد.

• صرفا جهت زیبایی نما
• مورد توجه قرار گرفتن برخی المان‌ها

از دیگر مواردی که در نورپردازی مورد توجه قرار بگیرد این است که باید مشخص شود که نورپردازی برای بخشی از نما است یا برای کل نمای ساختمان.

به نور و ویژگی‌های مرتبط به آن توجه کنید

از جمله موارد حائز اهمیت در نورپردازی، شدت، جهت و رنگ نور است.
رنگ نور در نورپردازی نما

رنگ نورپردازی نمای ساختمان باید با رنگ مصالح استفاده شده در ساختمان تناسب داشته باشد،بنابراین رنگ نور و مصالح  باید در یک طیف رنگی قرار داشته باشند تا قرارگیری در کنار یکدیگر زیبا و یکپارچه بنظر برسند.
از جمله نورهای پرکاربرد در نمای ساختمان می‌توان به نور سفید و نور آبی اشاره کرد، چرا که با اکثر رنگ‌‌ها تناسب دارند و هارمونی زیبایی را ایجاد می‌کنند.

شدت نور در نورپردازی نما

اگر شدت نور کم باشد باعث کم ‌جلوه بودن نما و اگر زیاد باشد علاوه بر ایجاد آلودگی نوری، موجب نمایان‌ شدن عیب‌های نما می‌شود.
به همین دلیل است که در نمای ساختمان باید از شدت نور متعادل استفاده شود، چرا که جلوه ساختمان را حفظ می‌کند و زیبایی بیشتری به نما می‌دهد.
همچنین شدت این نورها باعث اذیت عابران نمی‌ شوند و برای ساکنین نیز ساختمان تکراری و خسته‌ کننده نخواهند شد.

جهت نور در نورپردازی نما

از دیگر مسائل مهم در نورپردازی، انتخاب جهت نورپردازی است، نورپردازی نما به هیچ عنوان نباید به داخل ساختمان وارد شود، وارد شدن نور به داحل ساختمان علاوه بر مشکلات اختلال نور، به شدت باعث آزار ساکنین می‌شود.
جهت نور باید به شکلی باشد که با تابیده ‌شدن نور به قسمت‌ های برجسته ساختمان، سایه ‌ای بر روی قسمت‌های دیگر آن ایجاد نشوند چرا که این موضوع به زیبایی ساختمان آسیب زیادی وارد می‌کند.
همچنین منبع نور نباید مشخص باشد و افرادی که به ساختمان نگاه می‌کنند باید نوری یکپارچه را ببینند.

نمای بیرونی یک ساختمان اولین عامل ایجاد جذابیت بصری و به بیان دیگر اولین عامل معرفی نوع و کیفیت ساختمان می‌باشد. بنابراین طراحی نورپردازی نمای خارجی ساختمان‌های مختلف علاوه بر قابل دید بودن ساختمان‌ها به هنگام تاریکی در شب، موجب افزایش جذابیت نمای کلی ساختمان و ایجاد فضایی زیبا در شهر نیز می‌گردد.

اگر ساختمان فاقد نورپردازی باشد؛ هیچ هویتی و حضوری در شب نخواهد داشت.
پس از اینکه طرح نمای ساختمان تکمیل شد نوبت به نورپردازی نمای ساختمان می‌رسد.
هرچقدر هم که شما نمای زیبایی طراحی کرده باشید برای جلوه کامل آن در شب، باید یک نورپردازی مناسب برای نما طراحی و اجرا شود.
عملا ساختمانی که نورپردازی نما ندارد، یک ساختمان مرده است. جدای از دیدگاه معماری از دید شهرسازی نیز نورپردازی بسیار اهمیت می‌یابد و تاثیر بسیار زیادی بر نما و منظر شهری دارد. حتما ساختمان‌های شخص سطح شهر را مشاهده کرده‌اید که به سبب نورپردازی منحصر به فردی که دارند تبدیل به یک نماد در منطقه خود شده‌اند.
نورپردازی باعث میشود المان‌های سطح نما و فضاهای پر و خالی آن به خوبی نمایان شوند.
کاربری ساختمان موردی است که در نورپردازی باید مورد توجه قرار گیرد، بدون شک نورپردازی نمای رومی یانمای کلاسیک یک ساختمان مسکونی با نورپردازی مدرن یک ساختمان تجاری متفاوت خواهد بود.

توجه به رنگ و شدت نور

توجه به رنگ و شدت نورها در واقع مهمترین عامل در طراحی و نورپردازی نمای ساختمان محسوب می‌شود. هماهنگی و توازن شدت نورها در بخش‌های مختلف طراحی نما و همچنین رنگ آن‌ها در معرفی عناصر معماری نمای ساختمان بسیار تاثیرگذارند. امروزه از تغییر تناژ نورهای رنگی، کمتر استفاده می‌شود و بیشتر تفاوت در شدت و درخشندگی نورها مورد توجه قرار گرفته است. روشنایی یکدست در کل اجزای نما، مطلوب نیست، در واقع تفاوت در شدت روشنایی منبع نورها، به جذابیت عناصر نما کمک می‎‌کنند. شما می‌توانید به کمک ایجاد شدت نورهای مختلف در فضاهایی مانند؛ روف گاردن و بالکن، جذابیت نمای ساختمان را دوچندان کنید. البته در اجرای نورپردازی باید به نکات و اصول نورپردازی روف گاردن و بالکن توجه نمایید.

در صورتی که مایل هستید، از منبع نورهای رنگی استفاده کنید؛ رنگ‌های ملایم نورهای مخفی مانند؛ سفید و آبی جلوه زیبایی به نمای ساختمان شما می‌دهند. در انتخاب و ترکیب رنگ نما بهتر است به هماهنگی با رنگ منبع روشنایی توجه کنید.

منبع نور مخفی: تاثیر پنهان بودن منبع نور

در بسیاری از موارد برای جلوه عناصر اصلی طراحی نمای ساختمان، از منبع نور مخفی سقف و دیوار استفاده می‌شود. منبع روشنایی بهتر است از دید ناظر پنهان باشد؛ زیرا با این کار تفاوت شدت نورها و مرز بین آن‌ها بیشتر نمایان می‌شود. نورپردازی مخفی در سطوح مختلف، تاثیر مطلوبی در جلوه بصری نما دارد.

توجه به قرارگیری و هماهنگی منبع نورها

نوع قرارگیری منبع نورها در شدت روشنایی آن‌ها بسیار تاثیرگذار است. حجم عناصر معماری در نمای ساختمان‌ها، با استفاده از متریال‌ها، نورپردازی سطوح مختلف، نوع قرارگیری منبع نورها نمایان می‌شوند. کنتراست در نورپردازی و بازی با سایه‌ها به کمک منبع نورهای مختلف انجام می‌شود. طراح نمای ساختمان، به کمک ایجاد فاصله در بین منبع نورها، می‌تواند سایه‌های عمیق یا ملایمی در نورپردازی ظاهر ساختمان ایجاد کند. برای نمایان کردن جزئیات بیشتر سطوح نمای ساختمان، بهتر است منبع نور را در فاصله نزدیک‌تری نسبت به سطوح و احجام در نظر داشته باشید.

وال واشرها، جت‌لایت‌ها، ریسه‌های نوری، پروژکتورهای نما و انواع ال ای دی‌ها، لامپ‌های نوری و زمینی، چراغ‌های دکوراتیو و لامپ‌های کریستال از تجهیزاتی هستند که برای طراحی نمای مدرن به کار می‌روند.

سبک‌ مدرن، کلاسیک، نئوکلاسیک، سنتی از مواردی هستند که در نورپردازی نمای ساختمان تاثیرگذارند.